Herhangi bir mal satın alırken, ulusal sanayiyi desteklemek için, yerli malını tercih etmeye özen gösteririm. Devletin, limanları, suları, köprüleri, fabrikaları… haraç mezat yabancılara sattığı günümüzde; bu konudaki duyarlılığım biraz daha arttı sanki.
Ancak, yerli sanayiyi desteklemek için satın aldığım birçok mal, aslında yerli değilmiş! Ne zaman nasıl satıldı da ellerin oluverdi bilmiyorum. Eminim bir bölümünü siz de bilmiyorsunuz. Gelin, bugün bu markalara birlikte bir bakalım…
* * * * *
Türkiye’de ambalajlı su piyasasının değeri, yaklaşık 6 milyar lira… Bu potansiyel, tabi ki yabancı firmaların iştahını kabartıyor. Yerli sandığımız birçok marka, çoktan ellerine geçmiş. Damla Su’yu Coca Cola; Saka Su’yu Japon Dydo Drinco; Sırma Su, Akmina ve Hayat Su’yu Fransız Danone firması; Erikli’yi Nestle satın almış. Suyumuzun hızla tükendiği ve dünyayı su savaşlarının beklediği bir dönemde, stratejik önemdeki su kaynaklarımız, yabancıların elinde…
Gelelim makarnaya… Nuh’un Ankara Makarnası; artık Nuh’un değil, Japon Nisshin Foods ve Marubeni Corporation firmalarının. Filiz Makarna, İtalyan makarna devi Barilla’nın.
Mutfaktan devam edelim…
Bizim Mutfak ve Bizim Yağ, sandığınızın aksine, bizim değil, Japon Ajinimoto firmasının. Kemal Kükrer markası da onların…
Cola Turka’nın, sadece adı Türk kaldı; 2015 yılından beri Japon Dydo Drinco firmasının. Bu firma; Cola Turka’nın yanısıra; Çamlıca Gazoz, Saka Su ve Eski Pazar markalarının da sahibi.
Dünyanın en iyi zeytinyağını üreten ülkemizin zeytinyağı fabrikaları da birer birer yabancıların oluyor. Komili Zeytinyağı, Kırlangıç ve Sezai Ömer Madra, Amerikalılar tarafından satın alınmış.
Anne mutfağının vazgeçilmezi Sana Yağ, İngiliz-Hollanda ortaklı Unilever holdingin markası olmuş. Unilever, Yumoş markasını da satın almış.
Yörsan, Dubaili Abraaj Group tarafından alınmış.
Banvit Tavuk, Brezilya BRF ve Katarlı Qatar Investmen Authority’ye; CP Standart, Tayland merkezli bir gruba; Ege Tav Japon firmasına satılmış.
Mutfaklarımızdaki diğer yabancılar da şöyle: Kent Şekerleme, Jelibon ve Falım Sakız, İngiliz Cadburry firmasının; İçim Süt, Fransız Group Lactalis’in; Uno’nun yarısı İspanyol Vedanta Equity firmasının; Peyman Kuruyemiş, Bridgepoint’in; Yedigün Pepsi’nin; Of Çay Jacobs’un,
* * * * *
Ve diğerleri…
Beymen, Katarlı Mayhoola; İpek Şampuan, Fransız L’oreal; Can Bebe, Belçikalı Ontex firması bünyesine girmiş. Gitti Gidiyor, çoktan gitmiş; yıllardır Amerikalıların. Yemek Sepeti, Alman Delivery Hero’ya satılmış. Hacı Şakir, Amerikan Colgate firmasının olmuş; herhalde artık hacı değildir.
Liste uzar gider… Tamam, globalleşmiş bir dünyada yaşıyoruz, anlıyorum… Ancak, stratejik önemdeki tesislerimiz zaten yabancılarını elindeyken, bir de üstüne suyumuzun, petrolümüzün, gıdamızın başka ülkelerin kontrolünde olması, beni rahatsız ediyor. Sadece beni mi, bilmiyorum...