Dronu kaybedince geliştirdikleri 'navigasyon' projesiyle 1'inci oldular

Ankara Fen Lisesi 11'inci sınıf öğrencileri Halil İbrahim Yenitürk ve Tuna Özer, geçen yıl okulun yakınında ormanlık arazide kaldırdıkları okulun dronunu, GPS verisi kesilince kaybetti. Yenitürk ve Özer, arkadaşları ile bir süre aradıktan sonra dronu buldu. Öğrenciler, dronu kaybedince GPS olmadan konum bulabilmeyi sağlayan sistem geliştermek için çalışma yaptı ve 'GPS Kullanmadan Konum Bulma: Ultrasonik Navigasyon' isimli projeyi geliştirdi. Yenitürk ve Özer'in projesi, TÜBİTAK 2023 Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması'nda fizik alanında 'Milli Teknoloji Hamlesi' dalında Türkiye 1'ncisi oldu. Temmuz ayı içerisinde Türk Patent Enstitüsü'ne patent başvurusu yapacak olan öğrenciler, 12-17 Eylül tarihleri arasında Belçika'da gerçekleştirilecek olan Avrupa Birliği Genç Bilim İnsanları Yarışması'nda Türkiye'yi temsil edecek.

'6 AYLIK BİR ÇALIŞMANIN SONUCU'

Tuna Özer, proje fikrinin, geçen yıl okulda kaldırdıkları dronun, GPS verisinin kesilmesi sonrasında ormanlık arazide kaybolmasıyla akıllarına geldiğini söyledi. Özer, yaşadıkları olay sonrasında GPS verisi kullanmadan da konum bulabilmeyi sağlayan bir sisteme gereksinim duyduklarını anlatarak, "GPS kullanmadan konum bulabilmeyi hedefleyen projemizde; ultrasonik sensörlerden yayılan ses dalgalarının engele çarpıp geri gelmesi ve arada geçen süre çeşitli yazılımlarla hesaplanarak konum bulunabiliyor. Tasarlanan ara yüz sayesinde kullanımı oldukça kolay olan model yaklaşık 6 aylık bir çalışmanın sonucu. Süreç boyunca okul idaresinden ve TÜBİTAK'tan destek aldık. Aslında geliştirirken drone üzerinden düşünmüştük; ama devamında deniz altılar, yüksek hızlı İHA'lar, SİHA'lar ve roketlerde de kullanılabileceğini fark ettik" dedi.

'SES DALGALARIYLA KONUM BULUNUYOR'

Navigasyon sistemlerinde kullanılan GPS teknolojisinin uydudan veri alıp vermesi gereken bir yapısı olduğunu ve yüksek hızlı roketlerde, denizaltılarında tam olarak çalışamadığını söyleyen Halil İbrahim Yenitürk ise, "Geliştirdiğimiz metotta ses dalgalarından yararlanıyoruz. Ses dalgaları, ortama göre hızı olan mekanik dalgalardır. Bunların hızı ortama göre değişir; mesela hava ortamında ses dalgaları 340 metre bölü saniyede hareket ederken, su ortamında 1500 bölü saniyede hareket eder. Kaynaktan bir dalga gönderiyoruz, ses dalgası engelden veya yansıtıcıdan bize geri dönüyor. Aradaki süreyi ölçerek ne kadar mesafe olduğunu buluyoruz. Eğer ikisi birlikte aynı hızda hareket ediyorsa bizim gönderdiğimiz ses dalgası engele çarpması gerekenden daha geç çarpıyor, çarptıktan sonra dönerken de gelmesi gerekenden daha erken bir sürede ulaşmış oluyor. Bir yazılım programı sayesinde kendi yazdığımız matematiksel, fiziksel işlemlerle ne kadar yol aldığımızı, hangi hızda hareket ettiğimizi buluyoruz" diye konuştu.

Yenitürk, piyasada bu alanda çalışan benzer sensörler olduğunu; ancak hata oranlarının kendi geliştirdikleri modele göre daha yüksek olduğunu aktardı. Yenitürk, Belçika'daki yarışmada da projelerinin başarılı olacağını düşündüğünü söyledi.

'PROJE TAMAMEN ÖĞRENCİLERİMİZE AİT'

Projeye danışmanlığını yürüten Ankara Fen Lisesi fizik öğretmeni Halit Koca ise öğrencileriyle gurur duyduğunu belirterek, "Öğrencilerimiz önceki yıl kaybettikleri dronu GPS'siz bulabilmek için bir proje geliştirmek istediklerini söylediler. Birinci olduk. Projeyle ilgili teknik çalışmaların tamamı öğrencilerimize aittir; biz öğrencilerimize araç gereç temin etme ve çalışma imkanı sunduk. Zor bir süreçti, öğrencilerimiz yılmadan çalıştılar. Okul müdürümüz, müdür yardımcılarımız, öğretmen arkadaşlarımız desteğini esirgemedi" dedi.